Onderwijs versterken van binnenuit: de nieuwe Master Basisonderwijs

Bij Continue hebben we een neus voor professionalisering, dus gingen we in gesprek met enkele hoofdrolspelers in dit verhaal: Wim Van Dooren (WVD) (KU Leuven), Gert Naessens (GN) (Odisee) en Delphine Wante (DW) (VIVES). We luisterden ook naar Charlotte Feyen (CF) en Bente Morren (BM), twee studenten die zich voorbereiden om in de nieuwe opleiding te starten.

Waarom deze nieuwe opleiding en hoe uniek is ze?

WVD: “Deze opleiding beantwoordt aan een reële maatschappelijke behoefte. Leraars en schoolteams staan voor complexe uitdagingen en vragen om versterking. Er was dus nood aan een opleiding die met een academische blik naar het basisonderwijs kijkt. Analyserend kijken naar het onderwijs, onderzoeksinzichten gebruiken en zelf onderzoek doen, staan centraal in de nieuwe masteropleiding. Praktijkervaring en een onderzoekende houding komen hier harmonieus samen.”

“Vandaag hebben heel wat leerkrachten nood hebben aan verdieping, om hun eerder vlakke loopbaan perspectief te geven of om op termijn naast hun klasopdracht ook een andere rol in de school op te nemen. We zijn ervan overtuigd dat de intellectuele uitdaging in en de doorgroeimogelijkheden na een vervolgopleiding meer personen naar de professionele bachelor zal leiden. Het idee ‘als leerkracht ben je maar een professionele bachelor’ halen we zo onderuit”.

“De totale opleiding, van professionele bachelor tot en met master, duurt 5 jaar en de masteropleiding is zo georganiseerd dat ze haalbaar blijft voor leraars die al voor de klas staan. Het blijft trouwens de bedoeling dat deze masters in eerste instantie voor de klas blijven staan”.

“Deze opleiding doorbreekt effectief de vlakte van de loopbaan”

GN: “Belangrijk is dat deze master geen lerarenopleiding is; wie aan de master start, heeft al een lerarenopleiding doorlopen. Heel bijzonder is dat bachelors tijdens hun lerarenopleiding al vakken kunnen opnemen uit het schakelprogramma en op die manier hun horizon verruimen.”

“Organisatorisch is het hele gegeven ook uniek: nooit eerder boden 4 hogescholen en 1 universiteit als gelijkwaardige onderwijspartners samen een opleiding aan. “

Klinkt goed! Aan wat mogen de studenten zich tijdens de opleiding verwachten?

WVD: Zes bouwstenen staan centraal, met als fundament onderzoek en kritische reflectie. Studenten leren grondig te kijken naar handboeken en na te denken over het effect ervan op het schoolniveau. We leren ze ook omgaan met maatschappelijke uitdagingen zoals de multiculturele school.

Afgestudeerden die zowel de lerarenopleiding als de master hebben gevolgd, brengen extra inzichten binnen in hun klas of school. Ze leren hoe ze kennis uit de onderwijswetenschap kunnen verbinden met wat er speelt in hun dagelijkse onderwijspraktijk, en hoe ze van daaruit hun aanpak kunnen versterken. Onze afgestudeerden kunnen ‘teacher-leader’ worden in hun schoolomgeving door expertiserollen op te nemen, zoals bijvoorbeeld op het vlak van educatieve technologie.

“Leer energie en nieuwe perspectieven binnenbrengen in cyclische systemen.”

“Daarnaast leren we hen binnen schoolteams samen te werken én te innoveren. Uiteraard vraagt dat een modernisering van het HR-beleid in het onderwijs zodat deze nieuwe masterprofielen in een divers samengesteld schoolteam ook hun rol kunnen spelen en meerwaarde tonen”.

“Verder is er veel aandacht voor de wisselwerking tussen de school en de samenleving. Onze studenten kunnen een stem zijn in het debat over de maatschappelijke verwachtingen van een school”.

Wat kan een master basisonderwijs voor een school betekenen?

GN: “De opleiding master basisonderwijs maakt deek uit van de leerwaaier: de professionele bachelors kleuter- of lager onderwijs staan centraal, aangevuld met een onderwijsassistent en master in het basisonderwijs. Op termijn zou elk schoolteam idealiter één of meerdere masters moeten tellen die verdieping en verandering kunnen aanwakkeren. Op een gezonde manier naar de eigen schoolorganisatie kijken, betekent immers ook praktijken in vraag durven stellen en alternatieven onderzoeken. Deze masteropleiding biedt daarvoor extra handvatten, als onderdeel van een breder geheel waarin elke rol telt.”

“Als master basisonderwijs kan je je school inspireren met jouw expertise”

DW: “Met deze opleiding kunnen we meer gevarieerde profielen voorbereiden op het werkveld en dat leidt op termijn tot meer diverse en krachtige schoolteams.

De masters die binnenkort afstuderen, zullen pioniers zijn: ze zullen het onderwijsveld van de toekomst mee vorm geven en bijdragen aan duurzame verandering in hun klas en school.

Bente en Charlotte, hoe kijken jullie als studenten naar de nieuwe masteropleiding?

BM: “Die komt als geroepen! Na mijn professionele lerarenopleiding voelde ik me nog te jong, alsof ik nog niet volledig klaar was om voor de klas te staan.”

“Je bent niet ‘maar’ een leerkracht.”

CF: “Dat gevoel herken ik helemaal. Ik miste het vertrouwen om aan 25 kinderen les te geven. De academische kennis die we nu in het schakelprogramma en straks in de masteropleiding opdoen, geeft dat vertrouwen een boost.

Het is fascinerend om te zien hoe sterk academisch onderlegd onze medestudenten aan de universiteit zijn, maar wat me opvalt, is dat ze minder mondig zijn en hun mening minder snel durven delen. Iets wat we in de professionele bachelor wel geleerd hebben. Daarom is het leuk dat de masteropleiding een professionele bachelor verwacht, zo kunnen we de academische diepgang combineren met de praktische, communicatieve vaardigheden die we al hebben.

BM: “Ik hoop dat de nieuwe opleiding de bestaande perceptie over de opleiding voor en de job van leerkracht kan keren. Leerkrachten zijn niet ‘maar’ juffen of meesters die hun dagen vullen met knutselen en simpele oefeningetjes, maar wel professionals met een stevige academische bagage.”